Engellilerin evlerinde hayatlar?n? kolayla?t?rman?n yolu, ?o?unlukla kolay ve az masrafl? ??z?mlerden ge?iyor. ?stelik bunlar?n sadece onlara ?zel olmas? da gerekmiyor; engelliler i?in bulunan her ??z?mden, engelsiz insanlar da yararlanabilir. Geni? bir tuvalet, merdiven yerine rampa kullan?lmas?, ya da ula??labilir seviyedeki asans?r tu?lar? gibi…
Eda UTKU
Merdivenlerin ?zerine konacak bir rampa, bebe?inin a?lad???n? duyamayan ebeveynler i?in titre?imli uyar? sistemi, asans?r tu?lar?n?n ?zerinde Braille alfabeli a??klamalar… bu tip basit ??z?mlerle engellilerin evlerindeki hayatlar?n? kolayla?t?rmak m?mk?n.
3 Aral?k, 1992 y?l?ndan beri Birle?mi? Milletler taraf?ndan “International Day of Persons with Disabilities”, yani Uluslar Aras? Engelleri Olan ?nsanlar G?n? olarak kutlan?yor. Ba?bakanl?k ?z?rl?ler ?daresi Ba?kanl???’n?n 2002’de yapt??? bir ara?t?rmaya g?re, T?rkiye’de yakla??k olarak 8 milyon engelli var. Kabaca bir tahminde bulunursak; her engelli vatanda??n bir annesi, bir babas? ve bir de karde?i olsa, bu say?y? 3’le ?arpt???m?zda, asl?nda engelliler konusunun ne kadar fazla ki?iyi do?rudan ilgilendirdi?ini daha iyi anlayabiliriz.
“?? m?teahhitlerde bitiyor”
Adem Kuyumcu, Engelsiz Hayat Merkezi’nin ba?kanl???n? yap?yor. Konut al?m? yapmak isteyen engelliler ve aileleri ile, m?tahitlere dan??manl?k hizmeti veren merkez, engellilerin konutlar?nda ya?ad?klar? sorunlar?n giderilebilmesi i?in, konutlar in?aat halindeyken m?teahhitlerle g?r???yor. Kat m?lkiyeti y?netim plan?na “bu binada fiziksel ve zihinsel yetersiz ki?iler, engelliler ve ya?l?lar da ya?ayacakt?r” c?mlesinin konmas? isteniyor. B?ylece konutlarda ya?ayan engellilerin haklar? g?vence alt?na al?nm?? oluyor.
Kuyumcu, engelsiz konut yarat?lmas?nda “i?in m?teahhitlerde bitti?ini” d???n?yor. “M?teahhitler bina yaparken ?unu d???nmeli; bu binada ya?ayan ki?iler, ilerde bir kaza sonucu engelli hale gelebilir. Bu y?zden binalar?n giri?i, basamaks?z bir d?z zemin ?zerinde, asans?re ula?abilecek ?ekilde yap?lmal?. Ayr?ca birka? tane tuvalet yerine, bir tane geni? tuvalet yap?lmas? da bir ??z?m olacakt?r.”
Ortopedik engelliler i?in 90 cm yeterli
Engelliler deyince, akla gelen en b?y?k grup ortopedik engelliler. Onlar?n konutlar?nda rahat ya?amalar? i?in en ?nemli ?artlar?, T?rkiye Sakatlar Derne?i ikinci ba?kan? Ba?ak Soner, ??yle anlat?yor: “Bina giri?leri basamaks?z ve e?iksiz olmal?. ?ayet basamak ve e?ik var ise, rampalar yap?l?rken uluslararas? standartlara uyulmal? ve rastgele e?im verilmemeli. Yer d??emeleri kaygan olmayan ve ?abuk kuruyabilecek malzemelerden se?ilmeli. Dar ve y?ksek merdivenlerden ka??n?lmal?, merdiven yanlar? mutlaka k?pe?teli olmal? ve her iki taraftan da elle kavranabilmeli. Bu sayede baz? engel grubundakiler i?in hem k?lavuz hem de dayanak vazifesi g?r?r. Kap? a??kl?klar? tekerlekli sandalyenin rahatl?kla ge?ebilece?i gibi 85-90 cm geni?li?inde olmal?. B?l?mler aras?na e?ik konmamal?, konacaksa da d???k ve e?imli olmal?. Asans?rlerin i? geni?likleri, tekerlekli sandalyenin rahat?a girebilece?i geni?likte olmal?. Asans?r d??melerine sandalye ?zerinden rahatl?kla ula??labilmeli ve d??meler ?zerinde g?rme engelliler i?in Braille alfabesiyle yaz?lar bulunmal?.”
??itme engelliler i?in ???kl? ve titre?imli uyar?lar
Bir di?er engelli gurubu olan i?itme engelliler, genellikle evlerinde ???kl? ya da titre?imli uyar?lar kullan?yorlar. ??itme Engelliler Derne?i ?stanbul ?ubesi Ba?kan? ?nal ?nel, kap? ve telefon zilini duymad?klar?ndan, bunlara ba?lanan basit bir ???kl? sistem onlara bu konuda yard?mc? oldu?unu s?yl?yor. Evin her yerinde kullan?labilen bu g?stergeler, yatak odalar?nda daha g??l? bir ???k kullan?larak alarm ?eklinde de kullan?labiliyor. Yine alarm g?revi g?ren, yatak titre?im sistemleri de yap?labiliyor. ??itme engelli anneler ve babalar, bebe?in a?lamas? halinde titre?im veren bir uyar? sistemi de kullan?yor. S?z konusu cihaz?n verici ?nitesi, bebek yata??n?n yak?nlar?na konuluyor. Bebek a?lad???nda cihaz sesi tespit ediyor ve kablosuz bir sinyal ile al?c? ?nitenin titremesini sa?l?yor. ?ehirlerdeki ??itme Engelliler Derne?i ?ubelerine ba?vurularak, bu konuda bilgi al?nabiliyor.
Engelliler i?in tasar?mlar
Glo Pillow: ??itme engellilerin i?ine yarayabilecek bu yast?k, kurulan saatten 40 dakika ?nceden itibaren ayd?nlanmaya ba?l?yor. G?ne?in do?u?u gibi, yava? yava? ????? artan bu yast?k, ayn? zamanda daha sa?l?kl? ?ekilde uyan?lmas?n? da sa?l?yor. Ian Walton’?n tasar?m? olan yast?k, 2007’de Time dergisinin “Y?l?n en iyi tasar?mlar?” listesine de girmi?.
Universal Toilet: Japon tasar?mc?lar Changduk Kim ve Youngki Hong’un tasarlad??? “Evrensel Tuvalet”, hem engelliler hem de engelsizler taraf?ndan kullan?labiliyor. Birka? manevrada de?il tek harekette girilebilen tuvalette, ortopedik engellilerin rahat?a oturup kendilerini dayayabilecekleri bir tasar?m kullan?lm??. Engelli ki?inin y?z?n?n d?n?k oldu?u tarafta ayn? zamanda bir de musluk var. B?ylece tek seferde iki i? birden halledilebiliyor. Normal bir tuvalet alan?na s??an bu tuvalet, engelli tuvaletlerinin de sadece 4’te 1’ini kapl?yor.
Moor koltuk: MOSDER’in ge?en y?l d?zenledi?i, 5. Ulusal Ev Mobilyalar? Tasar?m Yar??mas?’nda “Engelliler i?in ev mobilyas?” kategorisinde ikincilik ?d?l? alan bu tasar?m, Ertun? Vatanperver imzas?n? ta??yor. Vatanperver bu tasar?m?n?, “Moor, i?inde bir ortopedik engellinin ihtiya? duyabilece?i t?m fonksiyonlar? bar?nd?r?yor” diye anlat?yor. “Oturma minderlerinin, d?? y?zeyi bambu kam???ndan yap?ld? ve ?zel kuma? kullan?ld?. ?? k?sm?nda ise hava ile ?i?ebilen ?zel kesecikler olacak. Koltuklarda uzun s?re oturuldu?undan, engelli ki?ilerde mantar veya pi?ik gibi sa?l?k sorunlar? olabiliyor. Bu hava kesecikleri kontrol panelinden ayarlan?yor ve oturulan k?sm?n serinlemesi sa?lan?yor. Bas?n? tek tek ayarlan?yor ve ki?inin omurili?inde de rahatl?k sa?l?yor. Koltuk ayn? zamanda y?kselip al?alabiliyor ve rahat hareket etmesi i?in alt?nda tekerlekler var” ?eklinde anlat?yor.
Swift Giysi Dolab?: Bu y?l yap?lan 6. Ulusal Ev Mobilyalar? Tasar?m Yar??mas?’nda 2. mansiyonda ?d?l alan bu tasar?m, Mustafa Emre Olur ve Sevin? Co?kun’un tasar?m?. Tekerlekli sandalye kullan?c?lar?n?n ula?abilece?i ?l??lerde olu?turulan bu dolap, bir ask?l?k b?l?m?, d?rt ?ekmece ve bir raftan olu?uyor.
0 yorum:
Yorum Gönder